Vernalizasyon: Soğuk Uygulaması ile Çiçeklenmenin Artırılması

Bazı bitkiler vernalizasyon uygulaması ile çiçeklenmeye teşvik edilirler veya çiçeklenme sayıları arttırılabilir. Kelime anlamı olarak vernalizasyon; su alarak şişen bir tohumun veya büyüyen bir bitkiye soğuk uygulaması ile çiçeklenmeye teşvik edilmesidir. Soğuk uygulaması gereken bitkilere vernalizasyon süreci uygulanmazsa, bitki çiçek vermez veya vejetatif evrede kalır. Birçok zaman ise bu tür bitkiler boy atıp çiçeklenmek yerine kısa boylu ve yaygın şekilde yaşamlarını sürdürürler. (Şekil 1)

Şekil 1: Vernalizasyon uygulanan (sağdaki) ve uygulanmayan (soldaki) bitkiler arasındaki morfolojik farklılıklar.

Vernalizasyon sürecine ihtiyacı olan bitkiler için optimum sıcaklık arası 1-7 santigrat derece arasıdır. Bitkilerin soğuk uygulamasına cevabı ise bir kaç hafta içinde gerçekleşir ve bitki bu süreçte doygunluğa ulaşır. Elbette doygunluk süresi bitki türleri arasında değişkenlik gösterir. Bu arada soğuklanma süresi ne kadar uzun sürerse vernalizasyon o denli kalıcı hale gelir. Bitkilere yapılan soğuk uygulama sonrası maruz kalacakları yüksek sıcaklık bu süreci ve etkiyi tersine çevirebilir.

Vernalizasyon

asıl olarak sürgün apikal meristemde ortaya çıkar. Bu iddia ise sadece sürgün ucuna uygulanan soğuk uygulama sonrası çiçeklenme olayının gerçekleşmesi ile ispatlanmıştır. Yani apikal meristem bitkinin diğer kısımlarının algıladığı soğuklanmadan bağımsız olarak etkilenir. Bu işlem meristem dokusunun çiçek oluşturacak yetkinliğe ulaşmasını sağlar.